Borçlanma Senedi İhraçları

Tahviller, özel sektör ya da kamu tarafından ihraç edilen borçlanma araçlarıdır. Tahvil kavramı daha çok uzun vadeli enstrümanlar için kullanılırken, kısa vadeli olan ürünler bono olarak adlandırılmaktadır.
Yatırımcı, bir şirket tahvili satın aldığında, şirkete borç para vermektedir. Bunun karşılığında şirket, belirli bir vade sonunda yatırımcıya aldığı parayı ve önceden açıkladığı faizi ödemektedir. İhraççı, bu ödemeyi tahvilin özelliğine bağlı olarak ara ödemeler (kupon faizi) şeklinde yapabileceği gibi vade sonunda tek seferde de yapabilmektedir. Tahvil çeşitlerini faiz oranına göre temelde üçe ayırabiliriz.

Sabit Faizli Tahviller
Önceden açıklanan dönemlerde ve belirli bir nominal getiriyi garanti eden tahviller sabit oranlı tahvil olarak isimlendirilmektedir. Örneğin, her üç ayda bir %4 faiz ödemeli 2 yıllık bir tahvilin tüm faiz ödemeleri eşittir. 

Değişken Faizli Tahviller                                                                                                                         
Piyasa şartlarındaki gelişmelere bağlı olarak, tahvil sahiplerini korumak için kupon faiz oranlarının değiştirildiği tahviller, değişken faizli tahvil olarak adlandırılmaktadır. Özellikle yüksek enflasyonun olduğu dönemlerde kupon faiz oranları, seçilen gösterge oranlarına (örneğin gösterge tahvilin ağırlıklı ortalama bileşik faizi) önceden açıklanan bir ek getiri oranının eklenmesi ile hesaplanmaktadır. Değişken faizli tahviller yatırımcı için faiz riskini azaltmakta, tahvil ihraççısı için uzun vadeli borçlanmayı mümkün kılmaktadır.

Endeksli Tahviller
Bir diğer tahvil türü ise yine enflasyon gibi değer düşürücü etkenler karşısında tahvil getirisini korumayı amaçlayan endeksli tahvillerdir. Bu tahvillerde anapara ve kuponlar, ihraç ve itfa tarihleri arasındaki tüketici fiyat endeksi, altın fiyatı veya çeşitli döviz kurlarındaki artış oranına göre artırılarak tahvil sahibine ödemesi yapılmaktadır.

Alternatif Yatırım'ın Özel Sektör Borçlanma Araçları İhraçlarına Yaklaşımı
Anonim şirketler tarafından çıkarılan borçlanma senetleridir. Özel sektör tahvillerinin vadeleri -en az 1 yıl olmak üzere- serbestçe belirlenebilmekte, sabit veya değişken faizli olarak ihraç edilebilmektedir. Vadesi 1 yıldan kısa süreli olan borçlanma arçları ise özel sektör bonoları olarak adlandırılır.
Özel sektörün finansman ihtiyacına sermaye piyasalarının alternatif kaynaklarından biriside özel sektör tahvil ve bonolarıdır. 1990'lı yılların ortasından itibaren Hazine'nin yüksek borçlanma ihtiyacı, yüksek reel faiz ortamı ile özel sekter tahvillleri, uzunca bir süre şirketlere alternatif finansman kaynağı olmaktan uzak kalmıştı. 2001 krizi sonrasında yeni yapısal süreç, enflasyonda kalıcı düşüşün sağlanması, hazinenin borçlanma ihtiyacının azalması, günümüzde özel sektör tahvillerine olan ilgiyi hem şirketler tarafında, hem de yatırımcı tarafında arttırmıştır. Hazinenin borç çevirme oranını azaltması, piyasadaki likiditeyi artırmakta ve özel sektörün ihraçlarının artmasına olanak sağlamıştır. Devlet tahvili itfalarından piyasada kalan ekstra likiditeyi çekmek ve tahvil yatırımı yapmayı tercih eden bireysel - kurumsal müşterileri kazanmak için bankaların ve diğer özel sektör şirketlerinin tahvil ve bono ihraç etmesi cazip hale gelmiştir. Tahvil ihraççısı şirketler için ise, tahvil ihraçları yatırımcılara doğrudan ulaşım sağlar ve bu sayede borçlanma maliyetlerini düşürür. İhraçlar, günümüzde özel sektör şirketleri için banka kredilerine alternatif bir finansman kaynağı olmuştur.
 Bu kapsamda Alternatif Menkul Özel Sektör Boçlanma Araçlarının İhraç sürecinde şirketlere aracılık, ve süreç boyunca danışmanlık hizmeti vermektedir.

Tahvil İhraç Tavanı = (Çıkarılmış/Ödenmiş Sermaye + Yedek Akçe + YDDAF) - Zararlar

Halka Açık Anonim Ortaklıklarda Tahvil İhraç Tavanında Katsayı
Halka açık anonim ortaklıklar,

• SPK’ca belirlenen standartlara uygun olarak hazırlanmış ve bağımsız denetimden geçmiş son yıla ait mali tablolarına göre net dönem karı elde etmiş olmaları ve ortaklıkça öngörülen borçlanma tutarının SPK’ca onaylanmış olması durumunda tahvil ihraç tavanının 6 katına kadar
• Son yıla ait bağımsız denetimden geçmiş mali tablolarında net dönem karı olmaması durumunda ise tahvil ihraç tavanının 3 katına kadar ihraç yapabilmektedir.

Çıkarılan tahvil ve sermaye piyasası aracı niteliğindeki diğer borçlanma senetleri tamamen satılmadıkça veya satılmayanlar iptal edilmedikçe aynı türden yenitahvil ve sermaye piyasası aracı niteliğindeki diğer borçlanma senedi çıkarılamaz.

TAHVİLLERDE HUKUKİ ÇERÇEVE

Sermaye piyasası mevzuatında, tahvil ve sermaye piyasası aracı niteliğindeki diğer borçlanma senedi ihraç yetkisinin esas sözleşme ile yönetim kuruluna devredilebileceği öngörülmektedir. Bu durumda, TTK’nın esas sözleşmenin tahvil çıkarılmasına müsait olduğu durumda dahi bu hususta genel kurul tarafından karar verilmesi gerektiğine ilişkin hükmü uygulanmamaktadır. SPK’nın ilgili tebliğine göre, ihraççıların ihraç edecekleri tahvilleri belirtilen esaslar çerçevesinde SPK'ya kaydettirmeleri zorunludur. Genel ve katma bütçeli idareler ile TCMB tarafından ihraç edilecek tahvillerin SPK'ya kaydı gerekmemektedir. SPK, halka arz edilmek üzere yapılacak tahvil ihraç başvurularını, kamunun aydınlatılması çerçevesinde incelemekte ve halka arz yoluyla satışı yapılacak tahvilleri kayda almaktadır. SPK'ya kayıt başvurusunda izahname, sirküler gibi SPK tarafından istenen diğer belgelerin de verilmesi gerekmektedir. Halka arz edilmeksizin tahvil ihracı için yapılacak kayıt başvuruları ise SPK tarafından istenen bilgilerin tam ve doğru olarak verilip verilmediği yönünden incelenerek kayda alınmaktadır. SPK'ya kayıt başvurusunda sirküler, halka arz edilmeksizin çıkarılan tahvillerin hangi gerçek ve tüzel kişilerce satın alınacağı gibi SPK tarafından istenen diğer bilgi ve belgelerin de verilmesi gerekmektedir. SPK, incelemeleri sonucunda açıklamaların yeterli, açık ve dürüst bir şekilde yapılmadığı ve istismara yol açacağı sonucuna varırsa gerekçe göstererek başvuru konusu tahvilleri kayda almama kararı verebilir.